Лайӑх тӑвас тенӗ те начар пулса тухнӑ. Улатӑр хулинчи нумай хваттерлӗ пӗр ҫурта 2009 ҫулта юсанӑ та ҫынсем нушаланма тытӑннӑ. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх ӗҫченӗсем ҫав ҫулхине ҫурт ҫивиттине ҫӗнетнӗ. Анчах ҫав ҫуртра пурӑнакансемшӗн ырлӑх вырӑнне хурлӑх пуҫланнӑ. Кун пирки Чӑваш Ен парламенчӗн депутатне Генрих Васильева Улатӑр хулинче пурӑнакан ҫын онлайн-йышӑну вӑхӑтӗнче пӗлтернӗ. Ик айкки те тӑвайкки мар ҫав ҫын Улатӑрти хӑй пурӑнакан нумай хваттерлӗ ҫурт ҫивиттине юсанӑ хыҫҫӑн маччасем ҫурӑлса кайнӑ, хӗлле унта пӑрланса ларать, ҫуркуннепе кӗркунне хваттерсене шыв анать. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн управляющи компанийӗ ӗҫе кӑлтӑкпа пурнӑҫланине йышӑнать-мӗн, анчах юсама васкамасть.
Депутат патне йышӑнӑва Кивӗ Эйпеҫ ялӗнчен пынӑ арҫын та хӑй ыйтӑвӗпе кӑна ҫӳремен, ҫынсемшӗн пӑшӑрханнӑ. Вӑл хӑйсен ялӗнчи Ленин урамӗ республика пӗлтерӗшлӗ шутланнине, ҫав май ун тӑрӑх машина нумай хутланине, ҫул-йӗр ҫинчи инкек те сахал мар сиксе тухнине пӗлтернӗ май «выртакан полицейски» тума май ҫук-ши тесе кӑсӑкланнӑ.
Чӑваш Енӗн прокуратури нумаях пулмасть Улатӑр районӗнчи пӗр кинемее хӳтӗленӗ. 82 ҫулти ҫав ватӑ вӑрҫӑра вилнӗ салтак арӑмӗсене те хваттер парасси пирки илтнӗ те саккунта калакан ҫав ирӗкпе усӑ курас тенӗ. Анчах тӳре-шара унӑн упӑшки вӑрҫа хутшӑнни пирки аптӑранӑ, ҫавна ӗнентерекен фактсем ҫук тесе салтак арӑмне пулӑшма килӗшмен.
Аптӑранӑ ватӑ прокуратурӑна кайнӑ. Унта вӑл Улатӑр хулипе Улатӑр район администрацийӗн халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен пайӗ ватта ҫурт туянма е тума пӗр хут паракан укҫа тӳлевне парас мар тесе йышӑнни пирки евитленӗ. Прокурорсем тӗрӗсленӗ те, кинемейӗн упӑшки Украинӑра националистсене пӗтерес тесе 1944 ҫултан тытӑнса 1951 ҫулччен пулнине палӑртнӑ. Кинемее укҫа пама хистекен тавӑҫпа прокуратура район судне тухнӑ.
Хӗлле урапа, ҫулла ҫуна хатӗрлеме хушнӑ чӑваш. Ҫакна шута илсе те пулӗ газпа тивӗҫтерекенсем станцисемпе пӑрӑхсене халех йӗркене кӗртессипе тимлеҫҫӗ. Маларах вӗсем темиҫе районта юсав ӗҫӗсем ирттернӗччӗ. Утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Улатӑр тӑрӑхӗнче ҫак енӗпе тимлесшӗн. Кун пирки «Газпром межрегионгаз Шупашкар» тулли мар яваплӑ общество пӗлтерет.
2015 ҫул валли палӑртнӑ планпа килӗшӳллӗн «Газпром трансгаз Чулхула» тулли мар яваплӑ обществӑн Сеченевски магистральлӗ газ пӑрӑхӗсен линипе производство управленийӗ Улатӑрти газ валеҫекен станцире юсав ӗҫӗ ирттерӗ. Ҫав вӑхӑтра асӑннӑ станци га пама пачах чарӑнӗ. Станцири юсав утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ирхи 9 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен тӑсӑлӗ.
Улатӑрти газ валеҫекен станци Ахматово, Восход, Иваньково-Ленино, Миренки, Санаторный, Стемас, Чуварлей, Ялушево ялӗсене газпа тивӗҫтерет. Юсав пынӑ вӑӑхтра газ хатӗрӗсен кранӗсене хупма чӗнсе калаҫҫӗ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе филологи факультечӗн 1-мӗш курс студенчӗсем Улатӑр районӗнчи Атрать ялӗнче фольклорпа диалект практикине ирттернӗ. Унта ҫамрӑксем ҫӗртмен 29-мӗшӗнчен пуҫласа утӑн 11-мӗшӗччен пурӑннӑ.
Вырӑс чӗлхипе литературин, тӗнчери художество культурин пулас вӗрентекенӗсем ял ҫыннисемпе калаҫнӑ май вырӑнти йӑла-йӗрке пирки ыйтса пӗлнӗ, ял кун-ҫулӗпе кӑсӑкланнӑ. Вырӑнти такмаксене, юрӑсене, халапсене, тухатмӑшсем пирки ҫӳрекен хӑрушла хыпар-хӑнара ҫырса илнӗ. Вырӑнти ҫынсен калаҫӑвӗн уйрӑмлӑхӗ те вӗсемшӑн кӑсӑклӑ пулнӑ. Практикӑри студентсем ял ҫыннисемпе калаҫма кӑмӑллине палӑртнӑ — лешсем мӗн илтни-пӗлни пирки хаваспах каласа кӑтартнӑ.
Вӗренекен ҫамрӑксене «Сӑрҫум» заповедника та кайса кӑтартнӑ. Атратьри культура ҫурчӗн пуҫлӑхӗпе Галина Марковнинӑпа калаҫни те студентсен асӗнче юлнӑ-мӗн.
Сӑнсем (11)
Ку инкек Улатӑр районӗнчи Алтышево ялӗнче виҫӗмкун пулса иртнӗ. Унта 56 ҫулти арҫын ӗнене ҫӑлас тесе хӑй вилнӗ.
Пушар тухнӑ вӑхӑтра кил хуҫи урамра уплнӑ. Пурӑнмалли ҫуртпа пӗр ҫивитти айӗнче вырнаҫтарнӑ сарайӗнче ҫулӑм алхасма тытӑннине курсан вӑл пӳрте чупса кӗрсе мӑшӑрне инкек пирки асӑрхаттарма васканӑ. Хӑй вара сарайӗнче тӑракан ӗнене ҫӑлма хыпӑннӑ. Пушарпа кӗрешекенсене кил хуҫисем вут-ҫулӑм сиксе тухни пирки ҫийӗнчех пӗлтермен имӗш. «Хӗрлӗ автан» хӑй ӗҫнех тунӑ — вӑл алхаснӑҫем алхаснӑ. Ӗнене ҫӑлма хӑтланнӑ арҫын вилнӗ. Ҫапла вара пӗр киле икӗ хуйхӑ пырса шакканӑ. Вут шар кӑтартнинчен ытла ҫын та вилнӗ.
Инкек сӑлтавне пушарпа кӗрешекенсем электрооборудовани юсавсӑррипе сӑлтавлаҫҫӗ иккен.
Утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Стемас ялӗнче ачасен «Мини-мисс» конкурс иртнӗ. Унта Стемасри Любовь Созонова, Диана Тынтаева, Восход поселокӗнчи Ульяна Константинова, Ольга Сурикова, Иваньково-Ленино ялӗнчи Софья Казанцева хутшӑннӑ. Вӗсем пурте — 7–10 ҫулсенче.
Пӗчӗкскерсем малтан хӑйсемпе паллаштарнӑ. Унтан илемлӗ тумӗсене кӑтартнӑ. Кайран «Эпӗ пысӑк пулсан» тема тавра калаҫнӑ. Вӗсем мӗнле кӗвӗсене итлесе пӗлнӗ, хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартнӑ…
Конкурссем вӗҫленсен жюри ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ. «Мини-мисс» ята Софья Казанцева ҫӗнсе илнӗ. Артист пултарулӑхӗпе Любовь Созонова палӑрнӑ. «Мисс черченлӗх» номинацире Ульяна Константинова палӑрнӑ. Ольга Сурикова «Мисс граци» пулнӑ, Диана Тынтаева та куракансене тӗлӗнтернӗ.
Тӗрлӗ отрасльте тӑрӑшакансен професси ӑсталӑхӗн конкурсӗсем е ӗҫ кӑтартӑвне кура танлатшарӑмсем ирттересси йӑлана кӗнӗ. Ял хуҫалӑхӗнче те ҫавӑн пекех.
Раҫҫейӗн Ял хуҫалӑх министерстви Ҫӗршывӑн сахӑр песукӗ туса илекенсен пӗрлешӗвӗпе пӗрле, ав, хӑйне евӗр ӑмӑрту шухӑшласа кӑларнӑ. Вӗсем сахӑр кӑшманӗ туса илекен маттурсене палӑртасшӑн. Тӗрӗссипе, палӑртнӑ ӗнтӗ.
«Раҫҫейӗн сахӑр кӑшманӗ туса илекен 2014 ҫулхи чи лайӑх хуҫалӑхӗ» конкурса асӑннӑ ведомствӑпа пӗрлешӳ пӗтӗмлетнӗ. Унта Чӑваш енри икӗ хуҫалӑх лекнӗ. Пӗри — Патӑрьел районӗнчи «Исток» агрофирма, тепри — Улатӑр районӗнчи И.А. Сергунин фермерӑн хуҫалӑхӗ. Патӑрьел районӗнчи агрофирма гектартан вӑтамран 390 центр кӑшман туса илнӗ, Улатӑр тӑрӑхӗнчи фермер — 239 центнер.
Ҫӗнтерӳҫӗсене дипломсемпе чыслӗҫ, «Сахар» журнала ҫулталӑклӑха ҫырӑнса парӗҫ тата асӑнмалӑх парнепе хавхалантарӗҫ.
Ачасем каникулта. Анчах ӑна нумайӑшӗ усӑллӑ ирттересшӗн, урам тӑрӑх йытӑ хӑваласа чупасшӑн мар. Ав Улатӑр районӗнчи Алтышево шкулӗн вӗренекенӗсем Хусана экскурсие ҫитсе килнӗ. Вӗсем икӗ культурӑна пӗрлештерекен Кремле кӗрсе курнӑ.
Экскурсие ертсе пыраканни Хусан пирки халап, вӑл 16-мӗш ӗмӗрте ҫӗкленни ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Унтан ачасем мӑсӑльмансен йӑли-йӗркипе паллашнӑ.
Шӑпӑрлансем Хусанти илемлӗ вырӑнсене ҫитсе курнӑ. Бауман урамӗпе ҫӳренӗ хыҫҫӑн вӗсем метропа ярӑннӑ. Кайран Океанариума ҫитнӗ, тӗрлӗ пулӑпа паллашнӑ, акӑшсене тӑрантарнӑ. Крокодила 5 сантиметртан курма пултарнӑ.
Алтышево ачисем экскурсирен лайӑх кӑмӑлпа таврӑннӑ. Вӑл вӗсен тавракурӑмне пуянлатма пулӑшнӑ.
Пӗр кунра Чӑваш Енре виҫӗ ҫын путса вилнӗ. Кун пирки РФ МЧСӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтерет. Ку ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче пулнӑ.
Инкексем Канаш, Улатӑр, Шупашкар районӗсенче пулнӑ. Улатӑрта 23 ҫулти каччӑ вырӑнти савут ҫывӑхӗнчи пушар кӳллинче шыва кӗме шутланӑ та путса вилнӗ. Унӑн виллине каҫхи 9 сехет тӗлне тупнӑ.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял Покровски ялӗнче вара 33 ҫулти хӗрарӑм эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн чӑмпӑлтатма шухӑшланӑ. Ишлейре пурӑннӑскер путса вилнӗ. Унӑн виллине ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче шырама пуҫланӑ.
Канаш районӗнчи Кипеч ялӗнче вара 47-ри арҫыннӑн виллине тупнӑ. Вӑл та чӑмпӑлтатнӑ чухне шыв айне кайнӑ.
РФ МЧСӗн Чӑваш Енри управленийӗ шывра асӑрхануллӑрах пулма, шыва кӗнӗ чухне эрех ӗҫме юраманни пирки асӑрхаттарать.
Раҫҫейӗн Пенси фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «2014 ҫулхи чи лайӑх страхователь» пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта Чӑваш Енри 17,5 пин организаципе ҫынсене тара тытса ӗҫлеттерекен усламҫӑ куҫӑнсӑр майпа хутшӑннӑ.
Чи лайӑххисене палӑртнӑ чух пенси тата медицина страхованийӗ валли укҫа епле куҫарса пынине, отчета хальхи технологисемпе тӑратнине, вӑл е ку организаципе усламҫӑ пирки ҫынсем ҫӑхавланипе ҫӑхавламаннине, ӗҫ укҫи регионта пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫепе килӗшсе тӑнипе тӑманнине тата ытти хӑш-пӗр саманта шута илнӗ.
«500 ҫынтан ытла ҫынлӑ страхователь» ушкӑнра Шупашкарти «Керамика» общество, Шупашкарти строительство материалӗсен савучӗ, Шупашкарти 2-мӗш номерлӗ ҫӑкӑр савучӗ тата кану вӑхӑтӗнче тӑхӑнмалли ҫи-пуҫ кӑларакан «ХСН» общество ҫӗнтернӗ.
«100 ҫынтан пуҫласа 500 ҫын таран ӗҫлекен страхователь» ушкӑнра Елчӗк районӗнчи «Комбайн» ял хуҫалӑх кооперативӗ, Ҫӗрпӳри 139-мӗш номерлӗ ҫул-йӗрпе эксплуатаци предприятийӗ, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Ҫӗнӗ Шупашкарти «Хӗвел» общество мала тухнӑ.
«100 ҫынтан сахалтарах ҫынлӑ страхователь» ушкӑнра лайӑххисен шутне Йӗпреҫ районӗнчи «Ҫӗнтерӳшӗн» хаҫат редакцийӗ, Канашри «Северяночка» предприяти, Ҫӗмӗрлери «Юсав мастерскойӗ тата автофургон енӗпе ӗҫлекен конструктор бюровӗ» АУО, Патӑрьелти «Батыревское» АХО палӑрнӑ.
+0.3 °C